Güneş enerjisi santrallerinde Batarya Enerji Depolama Sistemleri (BESS), enerji sürekliliğini sağlamak, şebeke stabilitesini artırmak ve enerji arz-talep dengesini optimize etmek için kritik bir rol oynamaktadır. Ancak, Depolamalı GES (DGES)’lerin hayatımıza girmeye başladığı günümüzde BESS’in şebeke ölçeğinde entegrasyonu teknik, düzenleyici ve operasyonel birçok faktöre bağlıdır. Türkiye’de bu entegrasyon süreci, başta TEİAŞ ve TEDAŞ olmak üzere, çeşitli kurumlar tarafından belirlenen teknik şartnameler ve standartlar çerçevesinde yürütülmektedir.
BESS’in Şebekeye Entegrasyonu İçin Teknik Gereklilikler
BESS’in başarılı bir şekilde şebekeye entegre edilebilmesi için aşağıdaki teknik gereklilikler sağlanmalıdır:
- Şebeke Bağlantı Standartları: IEC 62933 serisi ve Türkiye’de TEİAŞ tarafından belirlenen bağlantı kriterlerine uyumluluk.
- Frekans ve Gerilim Regülasyonu: BESS, şebeke frekansını dengeleme ve gerilim regülasyonu sağlama işlevine sahip olmalıdır.
- Ada Modunda Çalışma: Şebekede yaşanan kesintiler sırasında BESS, izole çalışarak gerektiğinde kritik yükleri besleyebilmelidir.
- Reaktif Güç Yönetimi: Güç kalitesinin artırılması için aktif ve reaktif güç kontrolü yapılmalıdır.
- SCADA ve Uzaktan İzleme: TEİAŞ tarafından belirlenen veri toplama ve uzaktan izleme standartlarına uyum sağlanmalıdır.
Türkiye’de BESS ile İlgili TEDAŞ ve TEİAŞ Standartları ve Şartnameleri
Türkiye’de enerji depolama sistemlerine yönelik düzenleyici çerçeve, TEİAŞ ve TEDAŞ tarafından belirlenen teknik şartnameler ve standartlara dayanmaktadır:
- TEİAŞ Teknik Şartnameleri:
- BESS’in Türkiye elektrik iletim sistemine bağlanması için uyulması gereken teknik kriterler belirlenmiştir.
- Gerilim ve frekans toleransları, sistem güvenliği için uyulması gereken limitler açıkça tanımlanmıştır.
- Enerji depolama sistemleri için şebekeye bağlantı ve işletme gereklilikleri belirtilmiştir.
- Aşağıda ELEKTRİK DEPOLAMA TESİSLERİNİN İZLENMESİ ve KONTROL
- EDİLMESİNE İLİŞKİN USUL ve ESASLAR isimli TEİAŞ’ın yayınladığı PDF dökümanını bulabilirsiniz.
- TEDAŞ Dağıtım Sistemi Standartları:
- BESS’in orta ve alçak gerilim seviyelerinde nasıl çalışması gerektiği tanımlanmıştır.
- Akıllı şebeke entegrasyonu ve dağıtım sistemi üzerindeki etkileri değerlendirilmektedir.
- Aşağıda TEİAŞ’ın yayınladığı ELEKTRİK DEPOLAMA TESİSLERİNİN ŞEBEKE BAĞLANTI ve UYUMLULUK KRİTERLERİ isimli dosyayı bulabilirsiniz.
Şebeke Destek Hizmetleri: Frekans Regülasyonu ve Reaktif Güç Yönetimi
BESS, şebeke destek hizmetleri kapsamında kritik işlevler üstlenmektedir:
- Frekans Regülasyonu: Şebeke frekansını nominal seviyede tutmak için aktif güç dengesini sağlayan hızlı yanıt mekanizmaları sunar.
- Reaktif Güç Desteği: Gerilim regülasyonuna katkı sağlayarak şebekede güç kalitesini artırır.
- Puant Yük Dengeleme: Elektrik talebinin yüksek olduğu saatlerde enerji sağlayarak şebeke üzerindeki yükü azaltır.
- Ada Modunda Çalışma: Şebekeden bağımsız olarak belirli bir bölgenin enerji ihtiyacını karşılayabilir.
Elektrik Depolama Üniteleri Test Prosedürleri
DGES’lerde kullanılacak depolama sistemlerinin test prosedürleri ile ilgili detay dökümana aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Lisanslama, Teşvikler ve Yatırım Süreçleri
Türkiye’de enerji depolama sistemlerine yönelik yatırım süreçleri, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından belirlenen lisanslama süreçleri ve teşvik mekanizmaları ile desteklenmektedir:
- Lisanslama Süreci:
- BESS yatırımları için EPDK tarafından verilen ön lisans ve lisans süreçleri belirlenmiştir.
- Elektrik üretim santrallerine entegre edilen BESS projeleri için belirlenen yasal yükümlülükler.
- Teşvikler ve Destekler:
- Yenilenebilir enerji kaynakları ile entegre edilen enerji depolama sistemlerine yönelik devlet teşvikleri.
- TEİAŞ’ın dengeleme piyasasında BESS yatırımlarına yönelik sunduğu destekler.
Sonuç
BESS’in şebeke entegrasyonu, teknik standartlara uyum, düzenleyici çerçeveler ve piyasa mekanizmaları açısından kapsamlı bir süreç gerektirmektedir. Türkiye’de TEDAŞ ve TEİAŞ tarafından belirlenen standartlar, enerji depolama sistemlerinin güvenli ve verimli bir şekilde şebekeye bağlanmasını sağlarken, uluslararası regülasyonlar ve piyasa dinamikleri de enerji depolama yatırımlarının geleceğini şekillendirmektedir. Doğru planlama, teknoloji seçimi ve düzenleyici gerekliliklere uyum, BESS’in enerji piyasalarındaki rolünü güçlendirecektir.
İnşa etmeyi düşündüğünüz Depolamalı GES (DGES) santralleriniz ile ilgili mühendislik ihtiyaçlarınız için [email protected] adresinden ulaşabilirsiniz.